สุสานโต๊ะปาแย เป็นที่ฝังศพของพ่อค้าชาวเมืองมนังกาเบาบนเกาะสุมาตรา มีชื่อว่า ชิคคามุส หรือ แปะ และผู้ช่วยชื่ออับดุลมุมิน คนทั้งสองเข้ามาค้าขายอยู่ในเมืองปัตตานี เป็นประจำขณะที่ทางเมืองปัตตานีมีกำลังสะสมทองเหลือง

เพื่อใช้สร้างปืนใหญ่ พระยาอินทราเจ้าเมืองปัตตานี ได้ประกาศห้ามมิให้นำทองเหลืองออกไปจำหน่ายนอกเมือง หากผู้ใดนำทองเหลืองออกไปจำหน่ายต่างประเทศมีโทษถึงขั้นประหารชีวิต แต่พ่อค้าทั้งสองหาได้เกรงกลัวไม่

สมคบกันลักลอบทองเหลืองหนัก 50 หาบนำไปจำหน่ายให้แก่พ่อค้าสำเภาชาวเมืองมะละกาในขณะที่กำลังขนถ่ายทองเหลืองลงเรือสำเภาของชาวเมืองมะละกา พนักงานด่านตรวจพบเข้า

จึงจับกุมบุคคลทั้งสองส่งต่อเจ้าพนักงานพิจารณาโทษ สุลต่านเมืองปัตตานีรับสั่งให้นำตัวเช็คคามุสและอับดุลมุมินไปประหารชีวิตที่ประตูข้าง แล้วนำศพไปทิ้งไว้ในคลองปาเระ ต่อมา อ่านต่อ